غار کتله خور، بهترین مکان برای سفر در تابستان

با شروع شدن تابستان و تعطیلات آن، بهترین زمان برای سفر است. اما با گرمای داغ آن چطور کنار بیاییم؟!!

- برخی دریا را پیشنهاد می کنند، گزینه ی خوبی است اما باز هم گرم و شرجی است!

- پارک آبی هم لذت بخش است، اما محدودیت های خود را دارد و گران است!

- سفر به آن طرف کره زمین هم بسیار عالی است ولی هرکسی قدرت پرداخت هزینه ی آن را ندارد.

پس در این گرما ی طاقت فرسا به کجا سفر کنیم؟!!

در واقع به هر کجای زمین سفر کنیم، هوا گرم است. اما داخل زمین چطور؟!!!!

بهترین گزینه را پیشنهاد میکنیم.

غار کتله خور زنجان، سفری دلچسب به اعماق طبیعت.

تالار انتظار غار کتله خور

در کنار ورودی اصلی غار، ورودی دیگری نیز وجود دارد که متعلق به تالار انتظار غار کتله خور است.برای ورود به تالار نیازی به تهیه ی بلیط نیست و همگان می توانند گوشه ی بسیار کوچکی از زیبایی این غار را ببینند.

چند نکته از غار پیمایی

مقدمه

طبیعت آکنده از اسرار و ناشناخته ها و پدیده های زیبا است. گاهی برخی از ما می پنداریم که آن را به خوبی می شناسیم یا حتی به اشتباه فکر می کنیم که می توانیم بر آن چیره گردیم اما این انسان تا چه حد بر این پوسته ی زمین آسیب خواهد رساند؟ آیا دست از تخریب آن برخواهد داشت؟!

غار ها جلوه ای زیبا و ناشناخته و البته بسیار آسیب پذیر از طبیعت هستند که ما را جور دیگری با طبیعت آشنا می کنند و هنگامی که دالان و طبقات آن ها می پیماییم، پدیده هایی شگفت انگیز از اعماق آن را می بینیم.

 

غار پیماییانسان برای دو مقوله به غار نوردی می پردازد. اول برای ماجراجویی، تماشا، ارضای حس کنجکاوی و ورزش و هر چه که مانند این ها باشد و دوم برای تحقیق و پژوهش های علمی.

اولی را به نام "غارپیمایی" می شناسیم و بعدی را "غارشناسی"غار پیمایی نیز مانند دیگر شکل های گردشگری اگر با رفت و آمد های پی در پی و غیر مسوولانه باشد می تواند منجر به تخریب تمام آن زیبایی های باشد که به تماشای آن ها می رویم. با این تفاوت که آسیب پذیری غار ها بسیار بیشتر از دیگر موارد گردشگری بیرونی است.

 

موارد قابل توجه قبل از غار پیمایی

• برای غارپیمایی غار کتله خور تنها کافی است بروشور هایی که به هنگام ورود دریافت می کنیم را مطالعه کنیم و به تابلو های توضیح و هشدار ها و تذکر های راهنمایان و ماموران غار توجه کنیم.
• در درون غار از گروه و سرپرست گروه جدا نشوید و از موانع عبور نکنید و از ورود به مکان های ممنوعه در غار، جداً خودداری کنید.
• ما برای لذت بردن از شگفتی ها ی غار کتله خور و تماشا و در نهایت عکس برداری وارد آن می شویم و نه برای دست زدن به قندیل ها و یا حتی شکستن این هدیه های ارزشمند و کهن طبیعت و یا حتی نوشتن و کنده کاری یادگاری!
• از رها کردن کوچک ترین زباله اکیداً دوری کنید و آن ها را همراه خود به بیرون بیاورید. زباله ریختن در غار، از بزرگترین ضرر رساندن ها به غار است.
• برای تشکیل حتی یک قندیل غار، سالیان درازی زمان برده است و بسیار شکننده هستند و حتی دست زدن به آن ها می تواند منجر به نابودی آن ها شود. پس بسیار مراقب قندیل ها و غارسنگ ها باشید.
• لباس گرم و کفش مناسب بپوشید و اقلامی مانند قمقمه  آب و چراغ قوه به همراه داشته باشید.

انواع دیگر قندیل ها ی غار

دیگر قندیل هااز دیگر قندیل ها در غار کتله خور می توان به فلاوستون ها اشاره کرد که به هنگامی که آب به دیواره های شیب دار سطح صخره ها راه می یابد و مثل آبشار جاری می شود، فلاوستون ها شکل می گیرند و زیبایی چشم گیری را خلق می کنند.

حوض لیمستون از دیگر قندیل های غار کتله خور است.

آب گیر های کوچکی هستند که در کف غار جمع می شوند. این حوض ها به علت نبود مونواکسید کربن ایجاد می شوند. در این حالت، آهک در لایه های سطح آب شروع به لایه گذاری و ته نشینی می کند.

 

غار سنگ ها به شکل مروارید غار از دیگر جلوه های غار های آهکی هستند. مروارید غار به شکل های کروی، سیلندری و مکعبی در کف غار مشاهده می شوند و دارای اندازه های متفاوتی هستند.

در تشکیل این نوع قندیل ها دو فرضیه وجود دارد:

اولین فرضیه این است که مروارید غار معمولاً در داخل حوضچه های درون غار تشکیل می شود که با افتادن قطره های آب درون حوضچه، دی اکسید کربن آن ها گرفته می شود و کلسید باقی می ماند و این رسوب حول یک هسته که معمولاً از جنس شن یا سدیم کربنات است تشکیل می شود.

فرضیه دوم اینکه وقتی جریان آب حرکت دایره وار حول یک هسته داشته باشد، مرواریدی تشکیل می شود. در این حالت اشکال کروی، استوانه ای یا اشکال مکعبی قابل مشاهده می باشند.

غار کتله خور گرماب ، گالری زیبایی از مروارید غار است.

برخی از استالاگتیت ها در غار کتله خور گرماب به دلیل فضای توخالی شان و ایجاد فرکانس های متفاوت بر اثر ضربه به آن ها ، وجود پیانوی دیواری را در تالار بزرگ پذیرایی در ذهن انسان تداعی می کند.

در غار هایی که آب به آهستگی از شکاف های سقف غار میچکد قندیل ها به شکل های لوله های تو خالی قابل روئت هستند . جنس این قندیل ها از کلسیم کربنات و یا کلسیم سولفات است . این اشکال نی مانند، بسیار ظریف و شکننده هستند و فقط در غار هایی که بکر و دست نخورده باقی مانده باشند قایل روئت است و به طور تقربی هر ده سال یک میلیمتر به اندازه ی آن ها اضافه میشود.

این قندیل ها هنوز در غار کتله خور فعال می باشند.

شباهت ها و تفاوت های غار کتله خور و غار علی صدر

طبق برخی از فرضیه ها ی موجود، غار کتله خور زنجان و غار علی صدر همدان به یکدیگر متصل هستند.

شباهت هایی که این دو غار نسبت به هم دارند این است که هر دو متعلق به یک دوره زمین شناسی و هم سن هستند و هر دو، غار های آهکی می باشند.

اما در این میان تفاوت هایی هم وجود دارد. از جمله این که غار علی صدر یک غار آبی می باشد ولی در حالی که غار کتله خور، غاری خشکی-آبی است.تفاوت دیگر اینکه به دلیل عیار بالاتر آهک موجود در غار سنگ های غار کتله خور، قندیل های این غار بسیار شفاف تر از قندیل های غار علی صدر هستند.

امکانات رفاهی کتله خور

برخی از امکانات مجتمع کتله خور:

• جاده ی آسفالت،
• پارکینک مناسب،
• پمپ بنزین و CNG در تمام مسیر های اصلی منتهی به غار،
• سرویس های بهداشتی،
• آب آشامیدنی سالم،
• فروشگاه مواد غذایی، رستوران و غذاخوری، غرفه های عرضه ی محصولات فرهنگی،
• مهمان پذیر و سوییت های مناسب،
• امکان اسکان در چادر و آلاچیق،
• پوشش مخابرات و تلفن همراه،
• سینمای سه بعدی درون غار،
• حضور کارشناس راهنما (لیدر گروه) جهت همراهی بازدیدکنندگان،
• و...

چکیده ها و چکنده ها

استالاگتیت ها در واقع قندیل هایی هستند که بر اثر چکیدن آب سقف به وجود می آیند. زمانی که آب بیکربنات محتوی کلسیم از منافذ غار ها به شکل چکّه به فضای غار راه می یابند، به علت تماس با هوای درون غار و تغییر فشار، بخش کوچکی از آن بخار شده و به ازای آن ، مقداری دی اکسید کربن از قطره آب آزاد می شود و با تداوم این فرآیند طی میلیون ها سال، چکنده های بسیار زیبا و گوناگون در سقف غار تشکیل می شود و به اشکال مختلف در می آید.

غار کتله خور گرماب در واقع بزرگترین نمایشگاه چکننده ها یا استالاگتیت های زیبا است که به شکل های مختلف خود نمایی می کنند.

از دیگر جریان های غار سنگ ها می توان به استالاگمیت ها یا چکیده ها اشاره کرد.

 

 

قطره ی آب کلسیم بیکربنات که از نوک استالاگتیت ها جدا شد، به شکل قطره ای در فضا رها می شود و به سوی کف غار در نقطه ی مقابل چکننده ها سقوط می کند و در مسیر سقوط، مقدار کمی از آب قطره دوباره بخار شده و در نتیجه بخشی از دی اکسید کربن آن آزاد می شود و قطره به محض رسیدن به کف غار رسوب می دهد و تداوم این فرآیند طی میلیون ها ظرف میلیون ها سال، چکیده های گوناگون در کف غار ، به شکل های گوناگون را به وجود می آورند.

با رسیدن استالاگتیت ها و استالاگمیت ها، ستون ها شکل می گیرند که از دیگر غار سنگ ها و قندیل ها هستند. به نظر عده ای از زمین شناسان، رشد و تشکیل ستون ها در هرقرن، 2.5 سانتیمتر مکعب است. ستون های تشکیل شده از استالاگتیت ها و استالاگمیت ها با اندازه های 20 الی 40 متر در غار کتله خور قابل مشاهده است.

نحوه تشکیل غار کتله خور

تشکیل غار ها و شکل های درونی آن ها نتیجه ی عمل فرسایش و رسوب گذاری آب های زیرزمینی است. غار زمانی شکل می گیرد که آب های زیر زمینی با نفوذ خود در داخل سنگ ها بتوانند قسمتی از آن ها را حل کنند.

برای تشکیل غار ها ، آب های زیر زمینی باید در جریان باشند، زیرا سکون آب های زیر زمینی باعث کاهش قدرت آنحلال آن می شود. عمل انحلال معمولاً در امتداد درز ها، گسل ها یا سطوح لایه بندی سنگ ها با سهولات بیشتری انجام می گیرد چون سنگ های آهکی به آسانی درآب حل می شوند، بیشتر غار های جهان مربوط به سنگ های آهکی می باشند.

آب باران با دی اکسید کربن هوا ترکیب شده و اسید ضعیف کربنیک را می سازد. این آب اسیدی در کنار آهک قرار می گیرد و آن را در خود حل می کند و ایجاد حفره کرده و کلسیم بیکربنات را می سازد.

در اثر هر عاملی مثل تلاتم آب، گیاهان فتوسنتز کننده، کم شدن عمق و فشار آب باعث خروج گاز کربن دی اکسید از آب سخت که کلسیم بیکربنات است می شود و آهک رسوب می دهد که این رسوب در غار به صورت قندیل یا همان غار سنگ ها نمایان می شود و به مانند تابلو های زیبایی، چشم هر بیننده ای را به خود خیره می کند.

شناخته شده ترین غار ها، غار هایی هستند که به غار های انحلالی معروف اند. عوامل مختلفی باعث پیدایش و شکل گیری غار ها می شود. این عوامل می توانند فرآیند های شیمیایی، فرسایشی، آب و نیروهای زمین ساختی میکرو ارگانیسم ها، فشار، تاثیرات اتمسفری و حفاری های انسان باشد.

 

غار کتله خور به لحاظ کیفیت بلور ها و قندیل ها و تعداد طبقات، اولین غار آهکی و انحلالی جهان به شمار می رود.

 

غار کتله خور برای اولین بار بر اثر نفوذ آب اسید دار و انحلال توده های آهک ایجاد شده که رگه های سفید رنگ همین آب در دیواره های طبقه اول به صورت خط سفیدی نشان گر دفعات تخلیه آب به طبقات پایین است. غار کتله خور به صورت سه طبقه خشک و در طبقه چهارم به بعد ، مسیر هایی نیز به صورت آبی می باشد و زمین شناسان ، احتمال تشکیل چهار4 طبقه ی دیگر را تا سفره آب زیر زمینی داده اند.

وجه تسمیه غار کتله خور

وجه تسمیه غار کتله خور به درستی معلوم نیست. نامی است کهن و باستانی. برخی محققین برای دستیابی به معنای آن، کلمات را تفکیک و به این نتیجه رسیدند که "کتل" به معنی تپه و "خور" با ریشه ی اوستایی به معنای خورشید و "کتله خور" به معنای تپّه ی خورشید است.